Topuk dikeni ve topuk ağrısına çözüm önerileri;
Sabah yataktan kaktığınızda yere basmada zorlanıyor musunuz?
Bu ağrı birkaç adımdan sonra azalıp, gün içinde ayakta durmakla artıyor mu?
Yürümek, ayakta durmak sizin için ızdırap vermeye mi başladı?
Zayıflamak istiyorsunuz fakat, topuk ağrınız egzersiz ve spor yapmanıza engel mi oluyor?
Yukarıdaki sorulara yanıtınız evetse, topuk dikeni hastalığınız olabilir. Topuk ağrısının en önemli nedenlerinden olan topuk zarının hastalığı ( plantar fasit ) ve topuk dikeni sıklıkla birlikte görülürler ve genellikle sadece topuk dikeni olarak ifade edilirler.
Bu rahatsızlıkta, ayak tabanındaki ince kasların ( fasya ) topuk kemiğine yapışma yerinde bir zorlanma, aşırı yük binmesi ya da bazı iltihaplı romatizmal hastalıklara bağlı olarak yangı (enflamasyon ) oluşur. Zamanla bu bölgede anormal bir kemik dokusunun oluşması topuk dikenine neden olur.
Bazı durumlar topuk dikeninin oluşmasına neden olabilir. Bunlar arasında kilo fazlalığı olanlar ve uzun süre ayakta durarak çalışanlar özellikle risk altındadır. Ayak tabanına binen yükün artması bu hastalığın en önemli nedenidir. Yaşla birlikte görülme sıklığı artar. Düz tabanlık, topuk dikeninin oluşumunu kolaylaştıran bir başka rahatsızlıktır.
Hastalığın en önemli belirtileri , sabahları kalktığınızda topuk üzerine basmakta zorluk , şiddetli topuk ağrısı ve bu ağrının gün içinde ayakta durmakla ve yürümekle artış göstermesidir. Şikayetler istirahatte azalır, gece ağrısı nadirdir.
Teşhis edilmesi zor değildir. Röntgen filmlerinde topuk kemiğinden yere doğru olan bir çıkıntı gibi görünür. Gülün dikenini andırır. Topuğunu seven dikenine katlanmaz deyip, gelelim tedavisine…
Topuk dikeni ve plantar fasiit tedavisinde farklı yöntemler kullanılmaktadır. Fizik Tedavi yöntemlerinden ultrason, mikrodalga ve lazer etkili olabilmektedir. Son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlanan şok dalga tedavisinin ( ESWT ) doğru uygulandığında başarı oranı yüksektir.
‘’Fizik Tedavi yöntemlerinden ESWT, topuk dikeni ve plantar fasit tedavisinde etkilidir’’
Topuğa kortizonlu iğne yapmak da iyi bir alternatiftir. Yapılan araştırmalarda şok dalga (ESWT), lazer ve topuğa kortizon enjeksiyonu tedavilerinin üçünün de etkili olduğu, ve aralarında fark olmadığı anlaşılmıştır.
‘’Topuğa kortizon enjeksiyonu en sık yapılan girişimsel tedavilerin başında gelir’’
Son yıllarda kronik ağrı tedavisinde başarıyla kullandığımız redyofrekans sinir yakma yöntemi, topuk dikeni tedavisinde de oldukça etkili görünmektedir. Özel geliştirilmiş radyofrekans iğnesi ile topuğa gelen sinir yakılarak doku lezyonu oluşturulur. Bunun sonucunda hızlı bir ağrı kontrolü sağlanabilir.
‘’ Radyofrekans sinir yakma yöntemi, dirençli topuk dikeni olanlarda en iyi seçenek gibi görünmektedir ‘’
Topuğa binen basıncı azaltmak için, özellikle hastalığın başlangıç döneminde silikon topuk yastığı ya da silikon tabanlıklar kullanılır. Topuk dikeni ile beraber düz tabanlık da varsa ark destekli silikon tabanlık önerilmektedir. Bunlar ayağın taban kısmını destekleyerek düz tabanlığa bağlı şikayetlerin de azaltılmasında etkili olurlar. Sadece topuk dikeni olanlarda ise ortası çukur topuk yastıkları kullanılır. Ayakkabı içine kolaylıkla yerleştirilen bu şok emiciler, ayağın tabanına ve topuğa binen yükü azaltır, ağrı ve enflamasyonun ( yangı ) azalmasına yol açarak iyileşmeye yardımcı olurlar. Topuk rahatsızlığı olmasa da uzun süre ayakta çalışmak zorunda olanlar da koruma amaçlı bu tabanlık ya da topuk yastıklarından kullanabilirler.
Baldır kaslarına ve ayağın taban kaslarına yönelik germe egzersizleri, hasarlı bölgenin esneklik kazanmasına yardımcı olacağından hem iyileşmede hem de hastalığın tekrarlamasının önlenmesinde etkilidir.
Ayakkabı seçiminde öncelikle sağlığınızı düşünmenizi tavsiye ederim. Yüksek topuklu ya da çok düz ayakkabılardan uzak durmakta fayda vardır. Topuk kısmında air ( hava ) özelliği olan ayakkabılar tercih edilmelidir.
‘’ Topuğa binen yükün azaltılması için tabanlık, uygun ayakkabı ve egzersiz gibi tüm gerekli koruyucu önlemler alınmalıdır ‘’
Topuk dikeni, hareketlerimizin kısıtlanmasına neden olarak günlük yaşam kalitemizi bozan bir rahatsızlıktır. Tedavisi mümkün olmakla birlikte tekrarlama olasılığına karşı topuklara binen yükü azaltıcı, koruyucu tedbirleri unutmamak gerekir.
Dr. Ahmet Sümen
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı
www.ahmetsumen.com.tr