NÖROPATİK AĞRI VE TEDAVİSİ
Nöropatik ağrı nedir?
Nöropatik ağrı, sinirlerin ağrı iletim sistemlerinde ortaya çıkan, ağrı kesicilerle geçmeyen, karmaşık bir ağrı sendromudur. Ağrı sistemindeki bozukluk, beyin, omurilik ya da kol ve bacaklardaki sinirlerden kaynaklanabilmektedir. Sebebini tek bir mekanizma ile açıklamak çok güçtür. Toplam nüfusun yaklaşık % 1 oranında görülür.
Nöropatik ağrının normal ağrıdan farkı nedir?
Normal ağrı, vücut dokularının hasar görmesi sonucu, bir takım maddelerin salgılanması, bu salgılanan maddelerin de ağrı sinirlerini uyarmasıyla gelişen bir alarm sistemidir. Yani normal ağrıda öncelikle doku hasarı olur, sonra bu hasar beyne ağrı olarak iletilir. Nöropatik ağrı ise sinir sisteminin direkt olarak kendisinin etkilendiği bir durumdur. Tek başına bir hastalık olarak kabul edilmesi tartışmalıdır.
Nöropatik ağrı nasıl ve neden oluşur?
Nöropatik ağrı, sinir sisteminin uzun süreli ve sürekli olarak hasar görmesine bağlı gelişen, beyinde bir takım mekanizmalar yoluyla hafızaya alınan hoş olmayan bir his olarak tanımlanabilir. Oluşum mekanizmalarından en önemlisi, ‘beynin ağrı hafızası’ olarak bilinen, ağrının beyinde yer etmesi durumudur. Buna ek olarak yine omurilik ve beyindeki sinirlerin bu kronik sinir hasarı sonucunda hassaslaşması sonucu verdiği anormal ve garip yanıtlar olarak da tarif edilebilir.
Peki nöropatik ağrı belirtileri nelerdir?
En sık görülen belirtiler: Ağrı, yanma, uyuşma, karıncalanma, keçelenme, üşüme, donma hissi, bozulmuş cilt duyusu, hafif dokunmaya karşı aşırı ağrı hissedilmesi.
Nöropatik ağrı nedenleri nelerdir?
Sinir lezyonları, el ve ayaklarda sinir sıkışmaları, nevralji, sinir iltihapları, romatizmal hastalıklar, diyabet, genetik bazı sinir hastalıkları, B vitamini yetersizliği, AIDS nöropatisi, zehirlenmeler, bel boyun fıtıkları ya da kanal daralmasına bağlı gelişen sinir kökü zedelenmeleri, omurilik hastalıkları ve beyin hastalıklarına bağlı nöropatik ağrı sendromu gelişebilmektedir.
Fibromiyalji nöropatik ağrı sınıfına girer mi? Her kronik ağrı nöropatik ağrı mıdır?
Fibromiyalji sendromu, yaygın vücut ağrısı ve bazı anatomik bölgelerde hassas noktaların varlığı ile karakterize, sebebi tam olarak bilinmeyen kronik bir kas iskelet sistemi sorunudur. Hastaların çoğunda uyku bozukluğu, yorgunluk, tutukluk, uyuşukluk belirtileri vardır. Fibromiyalji çoğu hekim tarafından bir kas romatizması ya da kas hastalığı diye isimlendirilse de esasen bir kas hastalığı değildir. Özellikle huzursuz bağırsak sendromu gibi sorunlarla da sık birlikte görülmesinden dolayı beyin hassasiyeti sendromlarından biri olarak kabul edilmektedir. Fibromiyalji, bu özelliklerinden dolayı nöropatik ağrı sınıfına daha yakın gözükmektedir.
Nöropatik ağrı tedavisi
Nöropatik ağrı tedavisinde en sık kullanılan yöntem ilaç tedavisidir. Uygun ilaç tedavisini bulmak her zaman kolay değildir. Maalesef çoğu hastada deneme yanılma yöntemi ile doğru ilacı bulmak gerekmektedir. İlaç tedavilerinde, epilepsi ilaçları, depresyon ilaçları, uyuşturucu ve anestezik türde ilaçlar ve vitamin ve mineraller sıklıkla kullanılmaktadır.
Diğer tedavi yöntemleri, fiziksel tedaviler, girişimsel ağrı tedavi yöntemleri, sinir blokları, gevşeme teknikleri, meditasyon gibi uygulamalardır.
Diyabetik nöropatik ağrı
Nöropatik ağrının en sık görüldüğü hastalıkların başında diyabet gelir. Diyabet hastalarında, polinöropati, ince lif nöropatisi, karpal tünel sendromu gibi hastalıklar başta olmak üzere daha birçok sebepten dolayı nöropatik ağrı gelişebilir. Bunun en önemli sebeplerinin başında, şeker hastalığına bağlı sinir damarlarının bozulması, daralması sonucu küçük sinirlerin yapısının bozulması gelmektedir.
Diyabet hastalarında görülebilen, el ve ayaklarda yanma, keçelenme, uyuşma gibi belirtilerin altında yatan en önemli sebep, sinir hasarına bağlı gelişen nöropatik ağrıdır. Tanısı EMG sinir testi ile konmaktadır. Tedavisinde, el ayak bakımı, şekerin düzelenmesi ve nöropatik ağrı ilaçları kullanılmaktadır.
Özetle, nöropatik ağrı tek başına bir hastalık değil, çoğu zaman sinir hasarına neden olan bir rahatsızlığın neden olduğu, kronik bir ağrı sendromudur. Birden çok sebebi olup, tedavisinde ilaç ve fiziksel birçok yöntem mevcuttur.